Wednesday, June 10, 2009

Violénsia Doméstika entre Lasama ho Jaqueliana (Komentáriu)

Governu ho instituisaun Rede Feto sira luta maka’as
atu kombáte Violénsia Doméstika,
iha parte seluk Fernando Lasama haburas hela nafatin Violénsia
iha nia Uma-laran,
oinsá Violénsia Doméstika bele lakon?
*
Iha Semana kotuk Prezidente da Repúblika (PR) ba halo sorumutu ho komunidade Ainaro, PR husu ba komunidade sira liuliu ba feto maluk sira: iha Ainaro iha Violénsia Doméstika ka lae? Sira barak hatán katak laiha, sira ida-rua rona kois lian dehan iha. Liután PR husu atu labele iha natón Violénsia iha uma laran, basá molok atu kria pás iha rai laran presija pás uluk iha uma-kain idaidak, prezidente hatutan tan katak "pás sai hosi família maka ba li’ur". Tan ne'e, ,aluk sira labele haree tuir Violénsia ne’ebé mosu iha uma-kain Emboot (lideransa) sira nian. Foin dadauk iha loron 29 fulan Maiu 2009 iha tuku 11 kalan, akontese Violénsia Doméstiku iha Prezidente Uma-Fukun nia kadunan, ne’ebé ita nia Ulun Boot Uma-fukun Na’i Nandu Lasama baku nia señora Na’i Lou Jaquelina Siapno feto-foun hosi Filipina ne’ebé fo fiar tomak tan domin ba Na’i Nando to’o ikus han Pankáda no Bofetáda hosi nia la’en rasik tanba lanu, ho nune’e Jaquelina Siapno nia oin sira sai bubu hotu, sorte halai lalais ba halo tratamentu iha Sr. Zacarias da Costa nia uman, lahatene oras ne’e Nando nia banin sira iha Filipina rona ona ka seidauk. Ha’u husu para lia ne’e labele to’o iha nia banin sira nia tilun… halo moe de’it ita. Na’i Lasama la’ós foin Baku nia fen maibé bebeik tiha ona baihira nia lanu, maibé Ajake sempre fo perdua nafatin tanba lakohi lakon domin._
.
Maluk le-na'in sira bele hetan tan informasaun kompletu iha http://odanmatan.blogspot.com/ ho titulu Violénsia Doméstika:Lasama baku Jaquelina Siapno.

Monday, June 8, 2009

Dili Sei Sai Sidade Pás Nian (Expresaun Poétika XXXIX)

Dili atu sai Sidade Pás nian
Dili atu sai sidade dame na'in.
Hori uluk nanis ita ema nia mehi
Lideransa sira fó laran ba malu.
Fó liman ba malu laran ida de'it
Fó neon ba malu moris hakmatek.
~o0o~

Friday, June 5, 2009

Limpeza Jerál (Komentáriu ho expresaun poétika XXXVIII)

Limpeza Jerál
.
Limpeza hahú iha tuku hitu
Funsionáriu hahú tama tuku sia
Kaer bosok lamas bosok hodi hein oras
Tesi lia oitoan fila fali uma
***************************************************
Ha’u sente Limpeza Jerál ladún fo benefísiu ba funsionáriu sira, tanba la eduka funsionáriu ba disiplina maibé sira sai malandru liután fali ba tempu, tanba oras hahú hamós rai iha tuku 7 dadeer sira barak liu tama tarde tiha, tuku 10 limpeza remáta fila uma hodi hein to’o tuku 2 maka tama fali, balu latama ona tanba razaun me’ar ka ulun moras tanba loromanas habái, nst. Tuir ha’u haree, funsionáriu sira keta kastigu natón hamós rai tanba ita mós iha instituisaun ida ho FARDA AZÚL (transforma hosi Farda Kinur/ Pasukan Kuning) ne’ebé loroloron sira ho trék ba suru fo’er hodi kontrola no oho animál ne’ebé na’in lasulan hanesan bibi no fahi, maibé FARDA AZÚL sira mós dalaruma malandru hotu tanba sira oho fali ho Asu ne’ebé ita hotu hatene katak seidauk iha lei ida hodi regula atu sulan Asu. Tanba Asu nu'udar ita nia belun no nu'udar ita nia seguransa.

Thursday, June 4, 2009

$17,000.00 Semo sai hosi gaveta PM nian (Komentáriu)

Osan Fundasaun nian ho totál kuaze $17,000.00 lakon iha PM nia gaveta bainhira PM ba halo tiha vizita ba rai li'ur, dalaruma tanba PM lafó oportunidade ba maluk AMP sira atu halo Korrupsaun tan ne’e maka sira liu de’it hosi dalan seluk, Na’oksaun! PM sei haruka halo investigasaun tanba ne’e osan Fundasaun nian tiha, maka osan governu nian karik husik de’it ona ba, ha'u mós sekunda.- Tan ne'e maka tenki deskonfia uluk hosi uma laran maka ba li'ur. Keta dun matak ema... iha Korrupsaun iha mós Na'oksaun... (Na'oksaun:liafuan foun hosi PM duni).
Tinan ida ne’e kazu Na’oksaun hamutuk rua ona. Ba dahuluk nian maka Vice Ministra Saúde Madalena Hanjam ninia $2,000.00 katí’ik sai hosi nia gaveta, suspeitu la identifika. Ba daruak maka $17,000 semo sai fali hosi PM nian gaveta. Ida ne’e kala Tuyul ka Anáun AMP nian maka foti. Husik ona ba...! hanoin netik sira ne’ebé presija osan... perdua sira ba...! Sira moe atu husu tan ne’e sira liu de’it dala terik, maun hirus ka?

Wednesday, June 3, 2009

Ikan no Osan (espresaun poétika XXXVII)

Kaer ikan liman sei dois
kaer osan sei deskonfia.
Ema ne’ebé kaer ikan liman sei dois
Ema ne’ebé kaer osan ita sei si’ik.
Liman fo’er tan ikan sei fase mós
Naran fo’er tan osan kose lalakon.
~o0o~