Saturday, November 12, 2016

Hanoin hikas Masakre Santa Krús Doze Novembru ‘91

Ha'u hakarak sita fraze rua hosi Max Staahl no CPD-RDTL hanesan tuirmai:
*
Max Stahl dehan: "Nasaun foun Timor-Leste ne’e la manán nia oportunidade ba moris liuhosi vitória ida iha Kampu de Batalla, - maibé nia manán tiha liuhosi kampu valór nian ne’ebé fahe nanis ona tuir fronteira kulturál no jeográfika nian". Enkuantu hosi CPD-RDTL dehan katak: "Independénsia la tau iha Bandeza hodi entrega gratuita de’it nu’udar prezente ida mai ita – maibé Independénsia ita sosa hodi ran no ruin".
*
Povu ne’ebé apoia forte feiu loos independénsia mak jeralmente povu ki’ik povu simples sira. Sofrimentu no violasaun ne’ebé tutan nafatin to’o nakfera Masakre 12 de Novembru ’91, joven barak mak mate, barak mak lakon to’o ohin loron. Sira-ne’ebé la gosta independénsia, ida-idak tuur iha uma, kakorok badak-naruk hodi haree joven anti-integrasionista sira-nia TEATRU bainhira militár Indonéziu (SGI) sira duni, kaer toman, baku no soe tama ba karreta laran.
*
To’o fali 1999 depoizde rezultadu votasaun, militár Indonéziu hamutuk ho milísia pro-autonomia sira halo terrór sunu sidade laran entaun povu ne’ebé vota ba independénsia halai tiha ba ai-laran, balun hamutuk ho sira-ne’ebé Vota kontra independénsia halai ba Iindonézia, enkuantu Max Stahl tara nia Kámera halai hamutuk ho povu sira iha kalan ba haksumik-an iha foho leten ne’ebá hodi hateke hikas mai Dili laran ne’ebé nakonu ho ahi-suar hodi intimida povu atu halai hotu ba Indonézia liuhosi Atambua-Kupang.
*
Ohin, ita hotu komemora Masakre Santa Krúz ba dala-25 (Bodas de Prata [tinan osamutin]) iha duni Santa Krús, Max Stahl mak sai na’in ba Sentru Audiovizuál Max Stahl iha Timor-Leste (CAMSTL) sei marka mós prezensa nu’udar sasin prinsipál ida ba Masakre Doze Novembru ne’ebé akontese iha biban ida-ne’ebá.