Sunday, May 20, 2018

FRETILIN Partidu Ne’ebé Halo Istória


FRETILIN mak partidu ida ne’ebé úniku ho vizaun luan no ho ninia kriatividade rasik.  Nia hamriik iha 1974 atu hodi kore an hosi rejime Salazar nian, no ho objetivu fundamentál mak ukun rasik-an. Nia hamriik ho ninia Hino Partido “Foho Ramelau” kompozitór: Borja da Costa & Abílio de Araújo/ múzika: Afonso Redendor; Hino Nacional “PÁTRIA” ho kompozitór: Borja da Costa/ múzika Afonso Redentor; Hakerek-na’in ba Testu Proklamasaun 28-11-75 mak: Nicolau Lobato & Marii Alkatiri; Hakerek-na’in ba Konstituisaun RDTL 75 nian ho artigu 30 de’it mak: Marii Alkatiri. FRETILIN mak harii FALINTIL (20-8-75) nu’udar liras FRETILIN nian no Liman Kro’at povu nian ne’ebé existe nafatin to’o ohin loron. FRETILIN duni mak harii Comité Central nu’udar Uma-fukun no matadalan FRETILIN nian, no Comite Central da FRETILIN duni mak proklama Independénsia 28 de Novembro 75. Depoizde proklamasaun 28-11-75, liu tiha loron 9 akontese invazaun Indonézia mai mai sobu rahun tiha independénsia TL nian, FRETILIN simu realidade tenke halai ho povu lubun bá ai-laran tanba FRETILIN mak povu, povu mak FRETILIN. Rezultadu eleisaun 2007, 2012, 2017 plus E.A 2018 FRETILIN simu ho respeitu tomak tanba demokrasia mai hosi povu,  hori povu, no ba povu. Kona-ba kriatividade: hahú hosi inísiu FRETILIN kria múzika revolusionária oioin hodi hahii rai doben Timor-Leste, fó espíritu nasionalizmu ba povu Maubere oan, no hodi kontra invazór indonéziu. Durante períodu kampaña ba E.A, kompozitór múzika foin-sa’e sira espresa sira-nia talentu hodi kria knananauk furak oi-oin ne’ebé ema barak gosta rona no hananu.

Ohin ita komemora loron restaurasaun independénsia 20 de Maiu nian ho esperansa ida, Partidu ne’ebé manán tenke halo tuir ninia promesa sira iha kampaña, tenke iha duni domin boot hodi dezenvolve rai doben ida-ne’e.

Viva povu Timor-Leste! A luta continua!     
 -


Parte hosi serimónia ne’e PR asina mós Plaka ba Praça da Proclamação da Independência Fatin ka edifísiu ne’e troka naran dala 4 ona, (1). antigamente iha tempu koloniál Portugés edifísiu ne’e naran”Rezende, no Palácio Governador mak Salão Nobre Lahane ne’ebé durante tempu okupasaun Indonézia koñesidu nu’udar Gedung Negara”, (2). iha tempu okupasaun Indonézia Rezende troka fali fali naran ba “Kantor Gubernur Kepala Daerah Tingkat I propinsi Timor Timur”, (3). Iha tempu Administração Tranzitório naran fali “United Nation Administration in East Timor - UNTAET”, (4). ikus mai hahú hosi 20 de Maio 2002 naran ne’e nakfilak fali ba “Palácio do Governo”. Tansá mak ita hetan tan naran foun ba “Praça da Proclamação da Independência”, tanba fatin ida ne’e duni mak Comité Central da FRETILIN uza hodi proklama independénsia unilaterál 28 de Nov 75.