Ain-fatin Klandestina

Foto iha leten husi karuk maka: LU-OLO (atuál prezidente Fretilin), Ha’u ho naran kódigu KABORAN, Maijór Jenerál TAUR MATAN RUAK (Komandante FFDTL), Majór ULAR ( Matebian), SOPHIA (jornalista), Kolonél SABIKA, no Kolonél FALUR RATE LAEK (foto husi Philip)

Istória Badak ‘Ain fatin klandestina’

Maluk doben vizitante sira, kleur ona mak ha’u la mosu iha sikun ida-ne’e, kleur ona mak ha’u la hananu no la lee dadolin murak iha fatin ne’e, tanba nu’udar kriatura Na’i nian, ne’ebé nakonu ho ritmu moris nian, ne’ebé nakonu ho dezafiu oioin, biban mai ha’u natoon de’it ba knaar seluk. Mai ha’u, la’ós ha’u lori fali facebook hodi haliu sikun ida-ne’e, la’ós ha’u lori fali knaar seluk hodi haliu nia, maibé buat hotu la’o ho ninia lala’ok no nia ezijénsia.

Ohin ha’u hedi fali imajen foun ida, imajen ne’ebé hasai hori tinan 13 liubá durante tempu rezisténsia, iha biban ne’ebé ha’u partisipa mós iha atividade klandestina. Iha loron 4 fulan Juñu tinan 1998 ha’u konsege lori jornalista Australianu na’in-rua husi Bangkok enviadu Gil Joliffe nian, sira na’in-rua maka: Philip ho Sophia. Ha’u lori sira-na’in rua ho karreta kijang 7k azúl ida belun Riki Amaral nian, sofér maka maun António Luis Bidau, ami sai husi Vila Harmony hamutuk ho belun Nuno Moniz, nia tuur iha oin, ha’u ho Philip no Sophia tuur iha klaran, no belun Mau-Asu tuur iha kotuk. Ami sai husi Dili maizumenus tuku 2 loro-manas liu uitoan , no ami to’o iha Fatulurik-Laclubar (aldeia Debu-Rejiaun 3 Kruzeiru) kuaze iha tuku 6 loraik. To’o iha ne’ebá ami hasoru uluk malu ho Komandante Sabika ho ninia elementu sira mak hanesan Ran-nakali, Mesak, nst. Belun Sofér António Luis ho Nuno Moniz no Mau-Asu sira fila-hikas mai Dili depoizde tuur lai uitoan hodi hemu hamutuk kafé lokraik nian.

Ha’u ho jornalista na’in-rua hamutuk ho komandante Sabika no nia elementu sira kontinua viajen ba sa’e foho iha tuku 8 kalan ba liuhosi área Mauraten-Laclubar to’o tuku 10 kalan, ami deskansa lai to’o dadeersan mak ami sai fali, no ami to’o iha akampamentu Debu iha tuku 4 lokraik, iha-ne’ebá ami hasoru malu ho Xefe Estadu Maiór das Falintil “Taur Matan Ruak”. Sira simu ami ho haksolok tebe-tebes, liutiha loron hira hanesan-ne’e ami muda fali ba akampamentu Teka, pois liu loron hira ami muda fali ba akampamentu Foho Morteiru, tuir fali ami muda fali tuun mota nafatin ba diresaun Dilór no ami sa’e hosi Foho Aitana tutun, iha markasaun altu foho Aitana ami konsege ko’alia rádiu ho Tropa Indonézia sira iha Baukau, komandante Manu-aman mak ko’alia ho sira, tuir fali ami kontinua tuun nafatin Aitana lolon ba akampamentu Derok-loken hodi akampa kalan ida de’it, ami tuun nafatin ba akampamentu Buana leten no tun fali ba Buana kraik.

Iha akampamentu ne’e ami hotu halibur hodi deskansa no ami na’in tolu Philip no Sophia prepara-an atu fila-hikas mai Dili iha loron 7 fulan Jullu tinan 1998 tun tama Kairui mai Laleia, no ami konsege tama fali Dili ho Mikrolet GRAMANIA iha loron 8/7/98 dadeer. Foto iha leten ami hasai hamutuk iha foho morteiru, bainhira ami to’o iha Buana ha’u fó foto ne’e ba Xefe Estadu Maiór Taur Matan Ruak hakerek hela poezia ida iha kotuk: ”Se a minha arma mata, a tua mais ainda, cada amigo que conquistas menus um inimigo para mim”. Ami sees husi Buana, Kompañia FALINTIL nian ne’ebé komandu direta husi Xefe Estadu Maiór sira akampa nafatin hodi prepara-an ba loron 20 fulan Agostu hodi selebra loron FALINTIL._