Insidente Santa Cruz ne’ebé akontese iha 12 Novembro 1991
iha tempu okupasaun Indonézia iha Timor-Leste ne’ebé momentu ne’ebá sei hanaran
Timor Timur. Insidente ne’e koñesidu mós nu'udar Masakre Santa Cruz, no hosi
parte Indonézia bolu Tragedi Pembantain Santa Cruz bainhira militár Indonéziu (TNI)
sira ataka ho forsa armadu hasoru joven sira ne’ebé halo serimónia prosisaun hosi
Igraja Motael to’o iha Portaun Semitériu Santa Cruz nian. Insidente refere akontese
mós iha tempu Rejime Soeharto nian, no afeta ba joven atus-resin mak lakon sira-nia
vida.
Nune’e, atu komemora momentu istóriku ne’e, kada tinan
sei hahú Misa Solene iha Igreja Motael afoin serimónia ikus sei realiza iha
Semitériu Santa Cruz hodi hasa’e Honra no Glória hodi hanoin hikas matebian
sira 12 Novembru nian.
Iha biban ne’ebá, serimónia prosisaun refere realiza
depoizde Misa iha Motael ba matebian Sebastião Gomes ne’ebé antes ne’ebá TNI
sira tiru mate iha igreja Motael no depoizde misa, sei bá Kari Aifunan iha
Santa Cruz, maibé serimónia Kari Aifunan la konsege realiza tanba TNI tiru/
rega hasoru uluk tiha, nune’e sira be tuir prosisaun namkari halai fila, enkuantu
sira ne’ebé la konsege halai simu konsekuénsia todan. Balun mate iha fatin, no balun hetan kanek todan no kamán. Balun ne’ebé kanek TNI sira tula ba Hospitál Militar
Lahane enkuantu balun ne’ebé mate TNI tula ho truk lori bá fakar/ hakoi iha
fatin sekretu TNI nian mak to’o oras-ne’e seidauk identifika.***
Poezia tuirmai ne’e hakerek iha 8-11-2008 nu'udar
Espresaun Poétika (e.p ix), hamutuk ho foto 12 novembru tahan rua ne’ebé atan ha'u
empresta hosi mister google.
