Fulan ida-ne’e iha eventu istóriku rua mak ita liu ona. Eventu rua ne’e maka:
1
1.1. Iha loron 18 fulan ida-ne’e Governu harii
estátua antigu Prezidente da Repúblika Nicolau Lobato nian iha rotunda Komoro.
Estátua ne’e atu hodi fó valór istóriku ba Komandante boot Nicolau Lobato ne’ebé
sai mós fundadór ba partidu ASDT ne’ebé ikusmai nakfilak ba Fretilin. Nicolau Lobato nomeadu
husi Komité Sentrál Fretilin ninian nu’udar Primeiru Ministru iha loron 28
Novembru 1975, no nia dedika an tomak ba Nasaun ida-ne’e hodi komanda forsa
Falintil liman kro’at povu nian hahú husi loron 20 fulan Agostu 75 hodi kontra
golpe ne’ebé hahú husi partidu UDT to’o tahan inimigu Sukarelawan Indonesia ne’ebé
invade Timor-Leste hahú husi fronteira Mota-ain to’o mai territóriu tomak. Primeiru
Ministru/ Komandante Nicolau Lobato mobiliza forsa Falintil ho povu sira halai
sa’e ba foho (ai-laran) tanba forsa Indonézia tama ho materiál funu nian ne’ebé
boot liu husi rai-maran, tasi no loro-leten. Nia konsege mobiliza no politiza
povu iha ai-laran durante tinan tolu to’o nia mate iha área Mendelu iha loron
31 fulan Dezembru 1988.
2
2. Selebrasaun ba loron Restaurasaun 20 de Maiu ba dala-sanuluresin-rua iha Palásiu Governu ne’ebé Prezide husi Prezidente Parlamentu Vicente Guterres, no Selebrasaun tinan haat-nulu loron moris Fretilin nian (20 de Maiu 1974 - 2014). Tinan haat-nulu ne’e nu’udar tinan ida-ne’ebé la’ós badak. Serimónia selebrasaun ne’e realiza iha Tasi-tolu hahú tuku haat lokraik hodi fahe mós sertifikadu ba kombatentes libertasaun na’in atus-haat, sira balun lakon ona sira-nia vida, maibé balun sei konsege ba simu rasik. Iha Serimónia ne’e, diskursu dahuluk husi Prezidente Fretilin Francisco Guterres Lu-Olo, ba daruak husi Primeiru Ministru Xanana Gusmão nu’udar eis-Membru Komité Sentrál Fretilin ninian no ba daikus taka husi Sekretáriu Jerál Fretilin Marii Alkatiri.
2. Selebrasaun ba loron Restaurasaun 20 de Maiu ba dala-sanuluresin-rua iha Palásiu Governu ne’ebé Prezide husi Prezidente Parlamentu Vicente Guterres, no Selebrasaun tinan haat-nulu loron moris Fretilin nian (20 de Maiu 1974 - 2014). Tinan haat-nulu ne’e nu’udar tinan ida-ne’ebé la’ós badak. Serimónia selebrasaun ne’e realiza iha Tasi-tolu hahú tuku haat lokraik hodi fahe mós sertifikadu ba kombatentes libertasaun na’in atus-haat, sira balun lakon ona sira-nia vida, maibé balun sei konsege ba simu rasik. Iha Serimónia ne’e, diskursu dahuluk husi Prezidente Fretilin Francisco Guterres Lu-Olo, ba daruak husi Primeiru Ministru Xanana Gusmão nu’udar eis-Membru Komité Sentrál Fretilin ninian no ba daikus taka husi Sekretáriu Jerál Fretilin Marii Alkatiri.
